Bombardamento

Me mbièfsane sti Ssardegna, ...
na valo akkura min èrkutte
na mas piane amerikani.
Ecì evrèsimo kalà
ka pirta sti menza ufficiali.
En ikhe tinò na marèfsi.
Evò emàronne,
èkanna o kamerièri,
us èkanna spìsa,
tikanè us èkanna evò.
Eh! kuntènti cìni, kuntènto evò,
kuntenta oli, kuntenti oli.
motti...
E aeroplani diavènnane.
Stèane es tin Algerìa e aroplani:
dìo pàssu ediavènnane i ttàlassa
ce pìane bumbardèune ecistea
Torìnu, Milànu, ecistea, sti Napuli,
ci pu tèlan na bombardèfune ...
sòzane bumbardèfsi.
E' tu fèrme tìspo pleo,
ìone amerikàni cìni.
E amerikàni evastusane e ffortezze volanti.
Epìane afsilì ce depoi ... epìane
mìa ventina kàccia pumbrò ce apumpì
ce kanonùsane mi tus piàkane
ce pìane ce bombardèane,
ce kànnan cio pu tèlane.
Evò tos màrone,
Ikhe, ikhe pùru o kuòko de!,
Cìo emàre, evò èstiaza
ce etròane, etròane kuntènti! ...
Ikhe allarme ce manku badèane cìni.
Si... e' bbadèane manku tìpoti,
jakai ... e' mmas entisa mai emà,
en ìrtane mài fse mà.
Na sas ntisa eh!
Mai, manku mas entìsane!
Allora, mìa attes forè,
evò pirta na kao us kuntu mo tenento,
jakai evò èkanna i spisa.
Ekkudon evò,
però, depoi, kaitòssona ikha na kao
us kuntu mo direttore ka ìsa probbio diretturi.
Evò èkanna diretturi ce tikanène.
Cìo en èkanne tìpoti.
Istike ce plàonne.
Ikhe tèssara spìddia, sakundu ettu peresempiu,
ikhe i protinì stanza,
apà sti strada pu pai ìu de!
Sekunda stanza, kuarta stanza,
terza stanza, kuarta stanza,
ce depoi ìu, mìa ampì stin addhi.
Tinò ecessu,
jakai e padruni ikhan skappèfsonta oli,
jakai ìon guèrra.
Ikhan?
Ikhan panta apode, e padruni atto spiti.
Allora ...
...
Estèamo ankora in zona
... dallarmi,
stèamo panta inallarmi,
ikhe ndalìsonta allarmi e serena
pu motti ikhe ìmisin oran addhi
na spiccèfsun afse fai,
ce depoi ìone l'una una e mezza
ce ankora stèamo inallarmi,
en ikhan ghiurìsonta e aroplani.
Cìni, ti ikhan kanta aerolplani?
Appòstu n'àrtune apombrò,
epìrtane, girèfsane apompì
atto paisi pu stèamo emì,
es Santantìoko estèamo emì,
provincia de Kàgliari.
Κàgliari ikhan borbandèfsonta addhe forè,
ma ci ikhan borbandèfsonta,
ma ikhe a porto pu ikhe...
karbònia, karbònia ìone ecì pu ikhe ta kàrvuna,
miniere afse... kàrvuna
ce apà sto pòrto ikhe a kulumi kàrvuna
posso tèssera, pente metri ce
makrèa posso ìone e bankina de!
Ce e nave depoi èrkatto,
fortònnane apù ci
ce pìane depoi ecì pu ikhan na pane.
Evò. Ikhe on attendento
ka plàonne puru cì,
ce ìon fse... misimeri,
fse dopu...
dopu fai.
Ah?
Dopufai!
Dopufai.
Ikhan panta cipau,
sia u attendento
ka uso sordao, ka ìon kalabrese.
Cìo ìstike sti kuàrta stanza, ...
ce o tenento ìstike
stin protinì stanza apombrò.
Ion pà 's mìa brandina,
pa 's mìa brandina ìstike.
On ida ka ìstike ce èkanne ka
roffulei o tenento ce on èfika stei
ce pirta ampì pu ikhe o tenente,
o sordao, on attendento,
ma stèamo panta inallarmi,
en ikhe cessèfsonta vuol dire
ka aroplani estèane ankora ampì.
Epirta ecì,
encìgnasa na sfuttefso on attendento,
dùmesta ti ...ettù kau o grovatti,
dùmesta an ekhi...
Ifsera panta ka ikhe kanèa prama
ecìo ka u rrigalèane cì...
Tòa ius ìane,
bàsta ka os èddie a kornetto fsomì tòssonna,
su dìane puru... mìa buttìja, a prama de!
Ce ikhe, ce vasta mìa bbuttìja afse vermuth cìo,
ka ipe ka depoi in ikhe n'i pari essu cìo,
motti ìbbie in licenza.
Evò in èbbika ...
Enn'in nifso, tenn'in nifso
... iù ... pos ène...
Tègghe, èkanne cìo, ka enn'in paro essu. ...
Tègghe èkanna evò enn in prefso...
In ènifsa ce èbbia a bbòffulo a spirì,
èbbia evò depoi ...de, kae puru esù.
Prèfseti puru esù.
Cìo depoi estizzètti a spirì,
ma depoi karmetti.
Itto momento tossu kuo...
vuvu vuvu vuvu...
Ipa evò: ti prama e' ttuo,
uso rumuro, uso ruscio ka kùete
ti praman ene?
Ipe cìo: eh!!
Treni, ipe, autotreni ka diavènnune pu sti strada.
ka steme inallarmi e' sìete tino?
E' diavenni...
Estei tikanè blokkao,
esteme in zòna allarmi...
Ma evò ìkusa ìu,
effaccèttimo, ka ikhe mìa piazzola apanu,
jakai stèamo sto protinò pjano,
sti protinì stanza de!
Effaccèttimo, ce ida,
sakundu a pròata,
e fortezze volanti ka vasce, vasce,
stèane ce stàzane ecì sto paìsima.
Motti ìkusa, ida ìu,
ipa evò: scappa presto na kkadevume,
n'àgguome pu cessu sto spiti de!
ka kadevènnume.
Epirta sto tenento,
on ezzìkkosa apù sto giakko,
on ekama, on èsira cimesa ...
kateva, ka sìmberi bumbardèune ettù!
jakai, sandè areoplani vasci, vasci,
pettinta metri, t'ikhan na kane ìu vasci de!
Ikhan na bumbardèfsune.
Eh, motti estàsamo...
Ekkadevìkamo.
Dopu on esira cimesa evò en èfika ce irte...
Ekàmamo attiempu na stàsume ampì sti porta,
ka depoi ì strada ... diavenni ìu...
Ampì sti pporta, tin ùrtimi porta.
...
Spiccèfane fse bbonbardèfsi.
Ce allora ikhe pèsonta
o protinò pompì,
ci pu ikhe ... on attendènto,
o protinò spiti,
o sekondo,
o terzo
ce ìmiso cèramo atto kuarto
pu stèamo emì.
Imiso?
Imiso...
Cèramo.
Cèramo, pos kui, sakundu enn'o fonasi.
Enòisa, enoisa.
Imiso...
Cèramo, cèramo
Atto spiti, atto spiti pu stèamo.
... Ettusimà, emì stèamo cimpì, ...
ìkhamo n'àggume
ce enn'èkama attiempu n'àggume,
e' kàmamo attiempu,
jakai già bombardèfsane.
depoi kanno, stozze lisària,
pali, ìmiso cino,
pos kune cìa...
lìmbrici, pos kune cìa
Ceràmmia.
Ceràmmia.
Arte ettù ìon nitta,
jakai ankora ikhe na nìfsome i porta de!
Den kàmano tiempo nin nìfsome
Ce stèamo cimpì.
Evò rikordèamo pu cì stin guerra,
ce skioppèamo cimesa,
motti ... ,
jakai kannun ìu, ekannun...
e bòmbe ekannun rùsciu,
jakai eggirei e èlika na kurvìsune dritte dè!
Beh, tue esparefsan ole,
ce esgarrèfsane oli ti ffila att ...
Ole ti...
Spìddia.
I fila tta spìddia,
ce èmine sulamente a stozzo
ka ampì emì ...
stèamo cimpì sti porta.
Mirakulài pròbbio.
Mirakulài.
Allòra, cìo efònaze us aju, o tenento.
Evò e' fònaza, jakai efsero
ka motti ekhi i guerra en ekhi...
en ekhi diskorzu, en ekhi...
non ha né Cristi né discorsi pacifisti pleo.
oramai ensìgnase ce enna pai ambrò
pòi ci pu spiccei spiccei.
Ce allora evò motti
ida ... ka aeroplani ìkhane diavonta,
eguìka ... defore ce epirta
ecì pu ikhe es salmerìe,
pu ikhe cì u mmulu,
ka ikhan kanta,
ìkhane skavèfsonta kau sti muntagna ìu,
ikhe a pràma ìu,
ìo tufo, ce ikhan kanta mìa grutta ìu na...
a spirì na parettune cini.
Evò en efsero pos èkame,
cìo èpese o tenento,
jakai ikhe filu ecimesa, tikanè...
pèro evresi prima cìo,
ka evò ka ìbbia pleo fèonta,
prìma o tenento, ka evò...
Cì stin grutta.
Akàu stin grutta ce pirte ambrò cìo...
...
depoi, depoi dekoste ikhe mìan vutti
crasì, ka evò èpinna posson ìtela,
ìbbion ecì, èbbian mo bikkeri
ce èpinna.
Io crasì ka e' se mbriake.
Epese mìa... mìa cino,
a proièttolo fse roplano,
mìa bomba afse dìo kuintaja c'ìmisi.
Ecessu ti vutti?
Ecessu pu ikhe in vutti,
ma in vutti en e tin ènghise,
en espàrefse cini, èmine senza sparata.
depoi ikhe strada ìu,
ce tturtea estèamo emì
ce s t'addho mero èpese mina addhi bomba,
matapale ka cini espàrefse,
ma en eskòppiefse.
Ekame sa pprozimi,
motti kanni a prozimi,
posson utti stanza èkame prozimi ce puru...
Ion ole bombe fse dìo quintaja c'ìmisi,
a praman ìu.
An ecìni o tùi ikhe sparèfsonta,
ettù ... puru ikhe kanta...
Ikhe pianta.
Ikhe sgarrèfsonta,
mas ikhe sgarrèfsonta apanu de!
Cìo e' mirakolai?
Evò eleo si!
Esù e' fonazi us aju, ma...
De! cìo us fònaze,
evò, evò ... na mbejastò cimesa,
pìstone ka stao defore evò,
ma depoi erregulèamo
ka en ikhe tìpoti ti kai,
ce ... èpette e lammia
ce èpetta pùru evò,
ce èpette apà fse mà,
è inùtile ka ìstike stendao.
Ce depoi, inzomma emìnamo salvi, ekko.

Fonè : Pasquale ce Giuseppe

© www.glossagrika.it                                                  22 - 12 - 2024